Scrum master (SM) to stanowisko, o którym z pewnością słyszałeś nie raz. Być może zastanawiałeś się też, kim w zasadzie jest scrum master i jaką rolę pełni w organizacji. Między innymi na te właśnie pytania odpowiadamy w dzisiejszym artykule.
Opowiemy także, jakie cechy powinien posiadać SM, jakimi wartościami powinien kierować się w pracy zawodowej i wreszcie – jakimi narzędziami się posługuje.
Czym jest scrum?
W Finanteq pracujemy zwinnie – nasze zespoły w swojej codziennej pracy wykorzystują podejście agile. Rekrutując nowe osoby zwracamy szczególną uwagę, aby kompetencje specjalistyczne naszych przyszłych scrum masterów były jak najwyższe – zatrudniamy najlepszych ekspertów w tej dziedzinie w branży IT.
Zanim szczegółowo przyjrzymy się roli scrum mastera, przypomnijmy: czym jest scrum? Najprościej mówiąc, scrum (zgodnie z definicją zawartą w Scrum Guide[1]) to uproszczone ramy postępowania, dzięki którym zespoły, poszczególne osoby i organizacje wytwarzają wartość poprzez adaptacyjne rozwiązywanie różnych, często bardzo złożonych problemów.
Idąc dalej za Scrum Guide, możemy przytoczyć kolejne zasady. Scrum wymaga, aby scrum master przyczyniał się do tworzenia środowiska, w którym:
- Product owner porządkuje pracę potrzebną do rozwiązania złożonego problemu, tworząc product backlog.
- Scrum team przekształca wybraną część tej pracy w wartościowy increment w trakcie sprintu.
- Scrum team oraz jego interesariusze sprawdzają efekty i dostosowują swoje działania na potrzeby kolejnego sprintu.
Z założenia scrum to framework, czyli pewnego rodzaju szkielet, ramy, zasady. Pewne aspekty są wręcz wymagane przez Scrum Guide – chociażby eventy takie jak sprint, sprint planning, daily scrum, sprint review oraz sprint retrospective. Warto natomiast pamiętać, że można (i należy!) wdrażać rozwiązania dodatkowe, które będą wspierać zespoły w tworzeniu oprogramowania.
Dlaczego?
Przede wszystkim dlatego, że każdy zespół jest inny. Każdy zespół tworzą inni ludzie – ludzie o wyjątkowych i różnych osobowościach. Co więcej, zespoły napotykają rozmaite przeszkody. Nasz scrumowy szkielet trzeba więc uzupełniać praktykami i narzędziami, które będą odpowiednie dla danego, konkretnego zespołu.
Ponadto, cały czas należy zachować uważność i analizować, czy zaproponowane rozwiązania funkcjonują prawidłowo i przynoszą oczekiwane rezultaty i w razie potrzeby je modyfikować.
Jaka jest rola scrum mastera w procesie wytwarzania oprogramowania?
Jak wygląda rola scrum mastera w Finanteq? Porozmawialiśmy o tym z Kajetanem Kęsickim – scrum masterem w jednym z naszych zespołów, który tworzy mobilną aplikację dla banku z Bliskiego Wschodu:
„Dobry scrum master musi być przede wszystkim uważnym, obiektywnym obserwatorem, który lubi pracować z ludźmi. Powinien mieć nie tylko wysoko rozwinięte umiejętności miękkie, ale również posiadać wiedzę o różnych podejściach zwinnych – począwszy od tych przeznaczonych dla jednego zespołu, na podejściach przeznaczonych dla większych, wyskalowanych projektów kończąc. Co więcej, dobrze jest, jeśli scrum master zna się na technologii, dzięki czemu łatwiej będzie mu rozmawiać z developerami (nie jest to jednak warunek konieczny).
SM dba o wszystkie aspekty, które mają wpływ na efektywność zespołu, na przykład komunikację, oraz czuwa nad prawidłowością i efektywnością procesów. Powinien również umieć korzystać z cech charakterystycznych dla różnych postaw, takich jak nauczyciel, mentor, facylitator, usuwacz przeszkód, agent zmiany etc. Wbrew powszechnemu myśleniu SM nie powinien jednak załatwiać wszystkiego za zespół i rozwiązywać każdego, najmniejszego problemu. Podczas formowania zespołu, zmian w organizacji etc. może okazać się to potrzebne, jednak na dłuższą metę niszczy samodzielność zespołu i uzależnia ją od SM’a. Często napotykając pewne problemy w zespole mamy pokusę, aby obrać ścieżkę na skróty (mam tutaj na myśli ścisły nadzór, czy mikrozarządzanie), jednak jest to jedna z nieprawidłowych postaw, tzw. taskmaster.”
Podsumowując, można powiedzieć, że głównym zadaniem SM’a jest wspieranie zespołu i product ownera w efektywnej pracy opartej o empiryzm oraz dążenie do przestrzegania założeń frameworku scrum.
Praca scrum mastera może wyglądać różnie w zależności od organizacji, rodzaju i wielkości projektu, czy też samego zespołu. Często scrum masterzy pracują z developerami w dynamicznych środowiskach i praktyki, które sprawdzały się gdzie indziej mogą być trudne do przeniesienia.
Jakie kompetencje powinien posiadać scrum master?
Jakie umiejętności i kompetencje powinien mieć certyfikowany scrum master? Pierwszym, bardzo ważnym aspektem jest wiedza teoretyczna i praktyczna dotycząca scruma. SM musi znać i rozumieć główne założenia frameworku.
Bez wątpienia znaczenie mają także kompetencje miękkie: otwartość, sprawna komunikacja oraz uważność, dzięki której scrum master jest skupiony na obserwacji. Pewnym jest, że trzeba po prostu lubić ludzi, bo w tej roli praca opiera się głównie na kontaktach międzyludzkich – wewnątrz organizacji, ale także pośród struktur klientów.
Poszukując osób na stanowisko scrum mastera do Finanteq, sprawdzamy nie tylko wiedzę teoretyczną o frameworku scrum, ale szczegółowo dopytujemy również o doświadczenie i rolę w dotychczas realizowanych projektach. Jedną z istotnych kwestii jest także postawa względem organizacji: szukamy osób proaktywnych, które będą stawały się ambasadorami działań wewnętrznych firmy (np. integracji ogólnofirmowych).
Dodatkowo scrum master bardzo często musi mierzyć się z różnymi konfliktami, które pojawiają się w zespołach, dlatego sam powinien mieć dużą wiedzę na temat rozwiązywania problemów i konfliktów. Ten temat rozwiniemy jeszcze w dalszej części artykułu.
Bardzo ważne jest, aby SM kierował się w swoich działaniach wartościami scruma: zaangażowaniem, skupieniem, otwartością, szacunkiem i odwagą.
Jak wyglądałby zespół bez scrum mastera i jakie wyzwania na swojej drodze ma scrum master?
Zadaniem SM’a jest doprowadzić do tego, aby zespół był samodzielny. Często SM musi wejść w rolę „aktywnego nicnierobienia”, czyli obserwowania, jak funkcjonuje zespół. Ma dostarczać narzędzia, wiedzę oraz zwracać uwagę developerów, czy podczas pracy nad konkretnym zadaniem wzięli pod uwagę wszystkie czynniki zewnętrzne.
Jednocześnie trudno wyobrazić sobie zespół, który nie napotyka na swojej drodze problemów.
A jaka jest rola SM’a w przypadku rozwiązywania konfliktów?
Scrum master na pewno nie powinien być osobą, która samodzielnie i jednoosobowo podejmuje decyzje za zespół. Powinien on jednak dążyć do takiego wsparcia zespołu, aby jego członkom udało się podjąć wspólną decyzję. Jak już wcześniej wspomnieliśmy, SM może wejść w rolę nauczyciela, ale w dłużej perspektywie wskazane jest jednak, by nauczył zespół, jak sobie radzić w różnych przypadkach i gdzie szukać pomocy w sytuacjach trudnych. Bez wątpienia SM nie może „pilnować” osób, które tworzą zespół developerski – to one same muszą zarządzać swoimi zadaniami i muszą stworzyć taki system komunikacji, który pozwoli zespołowi realizować zadania bez niepotrzebnych blokerów.
Narzędzia scrum mastera – co jest przydatne w codziennej pracy?
Stosowanie konkretnych narzędzi bez wątpienia ułatwia codzienną pracę scrum mastera, jak i całego zespołu developerskiego. Ze względu na różnorodne projekty, zespoły Finanteq używają różnych narzędzi. Aby to uprościć, wskażemy te najważniejsze i najbardziej popularne.
W zależności od projektu, do zarządzania backlogiem stosujemy takie narzędzia jak Redmine, Jira, czy Microsoft Azure.
Aby ułatwić i usprawnić interakcje z naszymi klientami, korzystamy z usługi MS Teams (to narzędzie wykorzystujemy również do komunikacji wewnętrznej). Nie możemy zapomnieć o poczcie e-mail i Rocket.Chat – platformie, która upraszcza i przyśpiesza codzienny przepływ informacji w zespołach. Warto tutaj wspomnieć także o naszym wewnętrznym narzędziu do komunikacji: systemie Productive24, czy też programie MS SharePoint służącym do wymiany i współdzielenia plików.
Każdy ze scrum masterów ma ponadto swoje indywidualne narzędzia i preferencje, które pozwalają mu układać codzienną pracę i zarządzać własnymi zadaniami. Ciekawym rozwiązaniem jest Trello, które działa na zasadzie klasycznej tablicy kanbanowej. Przykładem bardziej wyspecjalizowanych narzędzi mogą być na przykład EasyRetro, czy Retrium (wykorzystywane przede wszystkim do retrospektywy).
Oprócz powyższych, każdy Scrum Master powinien znać przynajmniej jedno narzędzie typu „board” (np. Miro, Mural lub Jamboard) 😊
Wiedza o narzędziach i sprawne korzystanie z nich to jednak nie wszystko. SM musi również umieć wykorzystywać je w sposób odpowiedni, stosując chociażby różnorodne, zależne od potrzeb formaty retro.
Scrum master – rola ciekawa, ale wymagająca
Praca scrum mastera bardzo często wiąże się z dużą odpowiedzialnością, ponieważ rola ta jest „pomostem” pomiędzy zespołem a interesariuszami w organizacji. Scrum master musi być czujny i zorientowany na potrzeby zespołu, jednocześnie uwzględniając oczekiwania organizacji.
W Finanteq Team pracują specjaliści o różnych doświadczeniach, umiejętnościach i poziomie kompetencji, ale łączy ich jedno: ciągła chęć rozwoju osobistego i swoich zespołów oraz dążenie do ułożenia współpracy zarówno z klientami, jak i w zespołach developerskich.
Zachęcamy do śledzenia naszej zakładki Kariera – być może w najbliższym czasie pojawi się tam rekrutacja, w której będziesz mógł wziąć udział, dzięki czemu będziesz współpracować z najlepszymi specjalistami na rynku w obszarze bankowości mobilnej.
[1] Ken Schwaber & Jeff Sutherland, 2020, @: https://scrumguides.org/